Elfennoù soniadoniezh

gant Yann-Vadezour ar Rouz

Lakaet enlinenn d’an 02.09.2019,
daskemmet d’an 19.03.2023.

Berradurioù : p. pajennoù ; pg. pennger(ioù) ; rp. rannbennad ; st. eb. stumm etrebroadel.

Geriaoueg ar soniadoniezh

Ar benvegad soniañ

Organoù mouezhiañ : plegoù ar vouezh Kefioù dasson : kavenn ar genoù kavenn ar weuz kavenn ar fri Lec'hioù distilhañ :
tarzh gorre ar c'harloc'henn	}	garloc'henn
gargadenn hugenn gouel ar staon, pe staon vlot staon galet araog ar staon, adreñv logigoù an dent logigoù an dent dent gweuz uhelañ Organoù strishaer pe lodennoù strishaer an organoù plegoù ar vouezh ankoue gwrizienn an teod
adreñv kein an teod kreiz kein an teod araog kein an teod	}	kein an teod
lavnenn an teod beg an teod endanveg an teod	}	kurunenn an teod
gweuz izelañ.

Taolenn ar c'hensonennoù

doare kensonenn	garloc'henn			teod																						gweuz
	garloc'henn			gwrizienn			kein								kurunenn
	korzailhenn						kein								kurunenn
	tarzh		ankoue		gargadenn		hugenn		gouel		drek-staon		staon		rak-staon		kilbleg		drek-logigoù		logigoù		dent		teod-gweuz		gweuz-dent		diweuz
bloskennoù	[ʔ]		[ʡ]				[q]	[ɢ]	[k]	[ɡ]	[k̟]	[ɡ̟]	[c]	[ɟ]			[ʈ]	[ɖ]			[t]	[d]	[t̪]	[d̪]	[t̼]	[d̼]	[p̪]	[b̪]	[p]	[b]
ruzennoù	[h]	[ɦ]	[ʜ]	[ʢ]	[ħ]	[ʕ]	[χ]	[ʁ]	[x]	[ɣ]	[x̟]	[ɣ̟]	[ç]	[ʝ]	[ɕ]	[ʑ]	[ʂ]	[ʐ]	[ʃ]	[ʒ]	[s]	[z]	[θ]	[ð]	[θ̼]	[ð̼]	[f]	[v]	[ɸ]	[β]
frikennoù					[ʡ͡ħ]		[q͡χ]			[ɡ͡ɣ]			[c͡ç]	[ɟ͡ʝ]	[t͡ɕ]	[d͡ʑ]	[ʈ͡ʂ]	[ɖ͡ʐ]	[t͡ʃ]	[d͡ʒ]	[t͡s]	[d͡z]	[t̪͡θ]	[d̪͡ð]			[p̪͡f]	[b̪͡v]	[p͡ɸ]	[b͡β]
damstrizhennoù									[ɰ̊]	[ɰ]			[j̊]	[j]			[ɻ̊]	[ɻ]			[ɹ̥]	[ɹ]		[ð̞]			[ʋ̥]	[ʋ]		[β̞]
ruilhennoù			[ʜ]	[ʢ]			[ʀ̥]	[ʀ]										[ɽ͡r]		[r̠]	[r̥]	[r]		[r̪]					[ʙ̥]	[ʙ]
stokennoù				[ʡ̆]				[ɢ̆]									[ɽ̊]	[ɽ]			[ɾ̥]	[ɾ]		[ɾ̪]		[ɾ̼]		[ⱱ]		[ⱱ̟]
friennoù								[ɴ]	[ŋ̊]	[ŋ]			[ɲ̊]	[ɲ]		[ɲ̟]	[ɳ̊]	[ɳ]		[n̠]	[n̥]	[n]		[n̪]		[n̼]		[ɱ]	[m̥]	[m]
damstrizhennoù kostez								[ʟ̠]	[ʟ̥]	[ʟ]			[ʎ̥]	[ʎ]		[ʎ̟]	[ɭ̊]	[ɭ]			[l̥]	[l]		[l̪]
ruzennoù kostez									[ʟ̝̊]	[ʟ̝]			[ʎ̝̊]	[ʎ̝]			[ɭ̝̊]	[ɭ̝]			[ɬ]	[ɮ]
frikennoù kostez									[k͡ʟ̝̊]	[ɡ͡ʟ̝]			[c͡ʎ̥˔]								[t͡ɬ]	[d͡ɮ]
stokennoù kostez										[ʟ̆]				[ʎ̯]				[ɭ̆]				[ɺ]
ruilhennoù ruz							[ʀ̝̊]	[ʀ̝]													[r̝̊]	[r̝]
distrinkennoù							[qʼ]		[kʼ]				[cʼ]				[ʈʼ]				[tʼ]		[t̪ʼ]						[pʼ]
ruzennoù distrink							[χʼ]		[xʼ]				[çʼ]		[ɕʼ]		[ʂʼ]				[sʼ]		[θʼ]				[fʼ]		[ɸʼ]
frikennoù distrink							[q͡χʼ]		[k͡xʼ]				[c͡çʼ]		[t͡ɕʼ]		[ʈ͡ʂ]		[t͡ʃʼ]		[t͡sʼ]		[t̪͡θʼ]				[p̪͡fʼ]
ruzennoù distrink kostez																					[ɬ’]
frikennoù distrink kostez									[k͡ʟ̝̊ʼ]				[c͡ʎ̥˔]								[t͡ɬʼ]
klikoù																							[ǀ]	[ǀ̬]					[ʘ]	[ʘ̬]
klikoù fri																								[ǀ̃]						[ʘ̃]
klikoù kostez																					[ǁ]	[ǁ̬]
enbloskennoù							[ʛ̥]	[ʛ]		[ɠ]				[ʄ]							[ɗ̥]	[ɗ]							[ɓ̥]	[ɓ]

Evezhiadennoù

Roll ar soniadoù kinniget amañ ned eo ket klok. Kalz re all a zo anezho c'hoazh.
Sonioù zo a vez treuzskrivet gant adarouezennoù pe gant meur a arouezenn. Lakaet int bet e orañjez e-barzh an daolenn. Evit lod anezho ez eus meur a zoare d’o zreuzskrivañ. Unan hepken a zo bet dibabet amañ.
Louet eo al logoù ma ne c'haller ket distilhañ son ebet.
Ne vez ket implijet an termen korzailhenn gant an holl yezhoniourien, rak ned eo ket anavezet ar gorzailhenn evel un organ. Koulskoude e weler mat en deus al lec'h-se perzhioù dezhañ. Da skwer, ne c'haller distilhañ na friennoù na kostezennoù eno.

Geriaoueg

An termenoù kinniget amañ hep dave ned int ket testeniekaet.

arsavenn

Termenadur : kensonenn a zistager dre herzel tremen an aer ha lakaat hemañ da arsaviñ ur predig.

Isrummadoù : bloskennoù, frikennoù.

Enebadur : enebiñ a reer an arsavennoù ouzh ar c'hwezhennoù.

Renkadur : stankennoù eo an arsavennoù.

Gerdarzh : diwar ar pennanv arsav.

bloskenn

Termenadur : kensonenn a zistager dre stankañ tremen an aer er gorzailhenn pe er genoù ha lezel hemañ da dremen trumm drezi pe drezañ en ur vloskañ.

Termenadurioù all :

Kensonenn a zistager dre lakaat an aer da darzhañ er genoù. (Lagadeg ha Menard, 1995:pg. tarzh ; Menard ha Kadored : 2001:pg. tarzh)
Kensonenn a zistager dre stankañ ar san analañ ha lezel an aer da dremen trumm drezi. (Menard ha Kadored : 2001:pg. tarzhenn²)

Renkadur : stankennoù ha strafuilhennoù eo ar bloskennoù.

Anvadoù all :

tarzhenn (Evenou, 1987 ; Menard ha Kadored, 2001:pg. tarzhenn² ; Menard, 2012: pg. plosive),
kensonenn darzh (Lagadeg ha Menard, 1995:pg. kensonenn, tarzh ; Menard ha Kadored, 2001:pg. kensonenn, tarzh),
kensonenn-darzh (Kervella, 1947:rp. 16).

Gerdarzh : diwar ar bennrann -blosk- hag a gaver en termenoù blosk ha bloskañ, henvelster d’ar pennanv tarzh ha d’ar verb tarzhañ (Ar Glev, 1987:pg. exploser, explosion ; Menard, 2012:pg. exploser, explosion).

Evezhiadenn : gant an termen-mañ e c'haller slaeraat an termenoù tarzh ha tarzhenn war dachenn ar soniadurezh, ha diforc'hellekaat an droienn kensonenn darzh. Sellet ouzh tarzh.

c'hwezh

Arver : kensonenn c'hwezh.

Termenadur : a zistager dre lezel an aer da dremen dre ar genoù pe dre ar fri pa vez distilhet.

Isrummadoù : ruzennoù ha kensonennoù dasson.

Testeni : Kervella (1947:rp. 16).

Adstumm : kensonenn-c'hwezh (Kervella, 1947:rp. 16),

Evezhiadenn : sterioù all a gaver evit kensonenn-c'hwezh. Sellet ouzh damstrizhenn ha ruzenn.

c'hwezhenn

Termenadur : kensonenn pe vogalenn a zistager dre lezel an aer da dremen penn-da-benn pe a-zarn dre ar genoù pe dre ar fri pa vez distilhet.

Isrummadoù : ruzennoù ha dassonennoù.

Enebadur : enebiñ a reer ar c'hwezhennoù ouzh an arsavennoù.

Evezhiadenn : ur ster all a gaver evit c'hwezhenn. Sellet ouzh damstrizhenn.

c'hwibanenn

Termenadur : kensonenn a zistager dre lakaat an aer da c'hwibanat er genoù.

Renkadur : ruzennoù eo ar c'hwibanennoù.

Testenioù : Pennaod (1966:81, 85, 88, 90, 91, 98), Kedez (2012:12, 13, 16), Menard (2012:pg. sifflant).

damstrizhenn

Termenadur : kensonenn a zistager dre strishaat un tammig tremen an aer er genoù hep ma vefe gwasket hemañ.

Termenadurioù all :

Kensonenn, distaget evel ur gensonenn ruz, zo heglev dre ma tasson an aer pa vez distilhet. (Lagadeg ha Menard, 1995:pg. c'hwezh² ; Menard ha Kadored, 2001:pg. c'hwezh²)
Kensonenn a zistager dre strishaat ar san analañ a-benn herzel un tammig ouzh tremen an aer drezi. (Menard ha Kadored, 2001:pg. c'hwezhenn)

Isrummadoù : damstrizhennoù kreiz ha damstrizhennoù kostez.

Renkadur : dassonennoù eo an damstrizhennoù.

Anvadoù all :

c'hwezhenn (Evenou, 1987 ; Menard ha Kadored, 2001),
kensonenn c'hwezh (Vallée, 1931:pg. spirant ; Lagadeg ha Menard, 1995:pg. kensonenn, c'hwezh² ; Menard ha Kadored, 2001:pg. kensonenn, c'hwezh² ; Menard, 2012:pg. spriant),
kensonenn-c'hwezh (Favereau 1992:pg. spriant).

Evezhiadennoù :

ur ster all a zo roet amañ d’an termen c'hwezhenn. Sellet ouzh c'hwezhenn.
sterioù all a gaver evit kensonenn-c'hwezh. Sellet ouzh c'hwezh ha ruzenn.

daskrenenn

Termenadur : kensonenn a zistager dre lakaat an ankoue, an hugenn, beg an teod pe an divweuz da zaskrenañ.

Isrummadoù : ruilhennoù, flapennoù.

Renkadur : froumennoù eo an daskrenennoù, ha dassonennoù int, nemet ar ruilhennoù ruz hag a zo strafuilhennoù.

Testeni : Evenou (1987).

dasson

Arver : kensonenn dasson.

Termenadur : a zistager dre leuskel an aer da zasseniñ e kavenn ar genoù pe e kavenn ar fri.

Isrummadoù : damstrizhennoù, linkennoù ha kensonennoù fri.

Enebadur : enebiñ a reer ar c'hensonennoù dasson ouzh ar strafuilhennoù hag ar vogalennoù.

dassonenn

Termenadur : kensonenn pe vogalenn a zistager dre leuskel an aer da zasseniñ e kavenn ar genoù pe e kavenn ar fri.

Isrummadoù : damstrizhennoù, linkennoù, kensonennoù fri ha vogalennoù.

Enebadur : enebiñ a reer an dassonennoù ouzh ar strafuilhennoù.

Testeni : Evenou (1987), Menard (2012:pg. sonnant).

Anvadoù all :

kensonenn linkus (Kervella, 1947:rp. 16, 23 ; Lagadeg ha Menard, 1995:pg. linkus ; Menard ha Kadored, 2001:pg. linkus).
kensonenn sonek (Kervella, 1947:rp. 16, 23 ; Lagadeg ha Menard, 1995:pg. sonek ; Menard ha Kadored, 2001:pg. sonek),
sonantenn (Even, 1987:3, 4, 17, 19, 38).

Evezhiadenn : ur ster all he deus an droienn kensonenn linkus. Sellet ouzh linkenn.

distrink

Arver : bloskenn distrink, ruzenn distrink, frikenn distrink.

Termenadur : a zo un distrinkenn pe distrinkennoù.

distrinkenn

Termenadur : kensonenn a zistager dre stankañ an tarzh ha lakaat aer chomet er gorzailhenn pe er genoù da vont er-maez e doare pe zoare, hag, ent strizh, en ur vloskañ.

Isrummadoù : bloskennoù distrink, ruzennoù distrink, frikennoù distrink.

enbloskenn

Termenadur : kensonenn a zistager dre stankañ an tarzh ha lakaat aer er gorzailhenn pe er genoù da vont e-barzh en ur vloskañ.

Anvad all : entarzhenn (Menard, 2012:pg. implosif).

flapenn

Termenadur : kensonenn a zistager dre lakaat an ankoue, an hugenn, beg an teod, ur weuz pe an div da zaskrenañ en ur ober ur monedone hepken.

Renkadur : stokennoù eo ar flapennoù.

Evezhiadenn : an hevelep termen a gaver er vannielouriezh (Menard, 2012:pg. battant²).

fri

Arver : kensonenn fri.

Termenadur : [kensonenn] a zistager dre ar fri. (Lagadeg ha Menard, 1995:pg. fri ; Menard ha Kadored, 2001:pg. fri, frienn)

Testenioù : Kervella (1947:rp. 16), Evenou (1987), Menard (2012).

Adstumm : kensonenn-fri (Favereau, 1992:pg. nasal ; Lagadeg ha Menard, 1995:pg. fri ; Menard ha Kadored, 2001:pg. fri).

frienn

Termenadur : [kensonenn pe vogalenn] a zistager dre ar fri. (Lagadeg ha Menard, 1995:pg. fri ; Menard ha Kadored, 2001:pg. fri, frienn)

Isrummadoù : vogalennoù fri ha kensonennoù fri.

Testenioù :

Evenou (1987) evit ur gensonenn,
Menard ha Kadored (2001), Menard (2012:pg. nasal) evit ur gensonenn pe ur vogalenn.

Anvad all : fronenn (Pennaod, 1972:4).

frikenn

Termenadur : kensonenn a zistager dre stankañ tremen an aer er gorzailhenn pe er genoù ha leuskel hemañ da dremen trumm drezi pe drezañ en ur vloskañ hag en ur ruzañ un tammig.

Evezhiadenn : distagañ a reer ur frikenn evel ur vloskenn heuliet gant ur ruzenn.

Renkadur : strafuilhennoù eo ar frikennoù.

Gerdarzh : diwar ar bennrann frik-, eus ar verb frikañ, hag al lostger -enn.

Anvad all : tarzhenn c'hwezhadennet Evenou (1987:56).

froumenn

Termenadur : kensonenn a zistager dre lakaat un organ da froumal dre vont ha dre zont en ur stekiñ ouzh unan all.

Isrummadoù : ruilhennoù ha stokennoù, pe daskrenennoù ha skoennoù.

Testeni : Pennaod (1972:4), Menard (2012:pg. vibrant).

Anvad all :kensonenn froumus (Menard, 2012:pg. vibrant),

kilbleg

Gerdarzh : diwar ar rakger kil- hag an anv pleg ; meneget eo ar ger gant Favereau (1991:pg. kilbleg).

Termen all : kilbleget (Favereau 1992:pg. kilblegañ).

Evezhiadenn : ar c'hensonennoù kilbleg a zistager gant beg pe endanveg an teod dre grommañ an teod.

klik

Termenadur : kensonenn a zistager dre stankañ an aer er genoù gant lodenn a-dreñv an teod ha lakaat an aer da enbloskañ gant lodenn a-raok an teod pe gant an diweuz.

Testeni : Menard (2012:pg. clic).

kostez

Arveroù : kensonenn gostez, ruzenn gostez, frikenn gostez, damstrizhenn gostez, stokenn gostez.

Termenadur : a zistager dre stankañ kreiz ar genoù gant an teod ha leuskel an aer da dremen war ur c'hostez pe an daou.

Enebadur : enebiñ a reer ar c'hensonennoù kostez ouzh ar c'hreizennoù hag ar vogalennoù.

Testeni : Evenou (1987).

kostezenn

Termenadur : kensonenn a zistager dre stankañ kreiz ar genoù gant an teod ha leuskel an aer da dremen war ur c'hostez pe an daou.

Isrummadoù : ruzennoù kostez, damstrizhennoù kostez, frikennoù kostez.

Enebadur : enebiñ a reer ar c'hostezennoù ouzh ar c'hensonennoù kreiz hag ar vogalennoù.

Testeni : Evenou (1987).

Anvadoù all :

kensonenn duel (Menard, 2012:pg. latéral).
tuegenn (Pennaod, 1972:4).
tuenn (Menard, 2012:pg. latérale).

kreiz

Arveroù : kensonenn greiz, ruzenn greiz, frikenn greiz, damstrizhenn greiz, stokenn greiz.

Termenadur : kensonenn a zistager dre lakaat an aer da dremen e kreiz ar genoù.

Enebadur : enebiñ a reer ar c'hensonennoù kreiz ouzh ar c'hostezennoù hag ar vogalennoù.

Testeni : Evenou (1987).

linkenn

Termenadur : kensonenn a zistager dre stankañ an aer a-zarn er genoù.

Isrummadoù : kostezennoù, froumennoù.

Enebadur : enebiñ a reer al linkennoù ouzh ar stankennoù hag ar redennoù pa n’o renker ket e-touez ar re-mañ ziwezhañ.

Testeni : Evenou (1987), Menard ha Kadored (2001).

Anvadoù all :

kensonenn linkus (Vallée, 1931:pg. liquide ; Lagadeg ha Menard, 1995:pg. linkus ; Menard ha Kadored, 2001:pg. linkus ; Menard, 2012:pg. liquide¹),
kensonenn lenkr (Favereau, 1992:pg. lenkr, liquide),
kensonenn liñvel (Favereau, 1992:pg. liquide).

Evezhiadenn : un eil ster he deus an droienn kensonenn linkus. Sellet ouzh dassonenn.

red

Arver : kensonenn red.

Termenadur : kensonenn a zistager dre leuskel an aer da redek er genoù.

Isrummadoù : ruzennoù, damstrizhennoù, ha, war varteze, linkennoù.

Enebadur : enebiñ a reer ar c'hensonennoù red ouzh ar stankennoù, ar vogalennoù, war varteze al linkennoù.

Renkadur : kensonennoù c'hwezh eo ar c'hensonennoù red.

redenn

Termenadur : kensonenn pe vogalenn a zistager dre leuskel an aer da redek er genoù.

Isrummadoù : kensonennoù red ha vogalennoù.

Enebadur : enebiñ a reer ar redennoù ouzh ar stankennoù, ha, war varteze, al linkennoù.

Renkadur : c'hwezhennoù eo ar redennoù.

Gerdarzh : diwar ar pennanv red.

ruilhenn

Termenadur : kensonenn a zistager dre lakaat an ankoue, an hugenn, beg an teod pe an divweuz da zaskrenañ en ur ober monedoneoù.

Isrummadoù : ruilhennoù dasson, ruilhennoù ruz.

Renkadur : daskrenennoù eo ar ruilhennoù, ha dassonennoù int, nemet ar ruilhennoù ruz hag a zo strafuilhennoù.

Anvad all : « kensonenn rollet », an termen rollet a gaver e yezhadur Kervella (1947:rp. 23) hag e geriadur Menard (2012:pg. roulé) evit deskrivañ an r.

Evezhiadenn : an termenadur a zo roet amañ a glot gant ar mod m’eo bet arveret daskrenenn gant Evenou (1987), daoust d’ar ger bezañ bet lakaet da zegouezhout gant ur rummad ledanoc'h gantañ. Sellet ouzh froumenn.

ruz

Arver : ruilhenn ruz.

Termenadur : a zistager en ur lakaat an aer da ruzañ er genoù. (Lagadeg ha Menard, 1995:pg. ruz³ ; Menard ha Kadored, 2001:pg. ruz³)

Testenioù : Lagadeg ha Menard (1995:pg. kensonenn, ruz³), Menard ha Kadored (2001:pg. kensonenn, ruz³).

ruzenn

Termenadur : kensonenn a zistager en ur lakaat an aer da ruzañ er genoù. (Lagadeg ha Menard, 1995:pg. ruz³ ; Menard ha Kadored, 2001:pg. ruz³)

Isrummadoù : ruzennoù anc'hwibanus, ruzennoù c'hwibanus, ruzennoù kostez, ruzennoù ruilh (pe : ruilhennoù ruz).

Renkadur : strafuilhennoù c'hwezh eo ar ruzennoù.

Testeni : Evenou (1987).

Anvadoù all :

kensonenn ruz (Lagadeg ha Menard, 1995:pg. kensonenn, ruz³ ; Menard ha Kadored, 2001:pg. kensonenn, ruz³),
kensonenn-c'hwezh (Kervella, 1947, rp. 16 ; Favereau 1992:pg. fricatif),
kensonenn-c'hwezhiñ (Favereau 1992:pg. fricatif),
rimienn (Kedez, 2012:271 ; Menard, 2012:pg. fricatif).

Evezhiadenn : sterioù all a gaver evit kensonenn-c'hwezh, da skwer e kaver, e-kichen ar ster strizh-mañ en un daolenn, ur ster ledanoc'h en destenn e yezhadur Kervella. Sellet ouzh c'hwezh ha damstrizhenn.

skoenn

Termenadur : kensonenn a zistager dre lakaat an teod pe ur weuz da skeiñ prim un organ all pe gwall dost outañ hep monedone ha hep strafuilhañ an aer.

Renkadur : stokennoù eo ar skoennoù.

skoilhenn

Termenadur : kensonenn a zistager dre stankañ penn-da-benn pe a-zarn an aer er genoù en ur lezel an aer da dremen dre ar genoù pe ar fri.

Isrummadoù : kensonennoù fri, linkennoù.

stankenn

Termenadur : kensonenn a zistager dre virout an aer a dremen er genoù ouzh e stankañ er gorzailhenn pe er genoù.

Isrummadoù : bloskennoù, frikennoù ha kensonennoù fri.

Enebadur : enebiñ a reer ar stankennoù ouzh ar redennoù, ha, ma n’o renker ket e-touez ar re-mañ ziwezhañ, ouzh al linkennoù.

Testeni : Pennaod, (1966:100 ; 1967:72), Kedez (2012:271), Menard (2012:pg. occlusif).

Anvad all : kensonenn stankus (Vallée, 1931:pg. occlusif ; Favereau, 1992:pg. occlusif).

stokenn

Termenadur : kensonenn a zistager dre lakaat an teod pe ur weuz da stekiñ ouzh un organ all.

Isrummadoù : flapennoù ha skoennoù.

Renkadur : froumennoù eo ar stokennoù.

strafuilhenn

Termenadur : kensonenn a zistager dre strafuilhañ tremen an aer er benvegad soniañ.

Isrummadoù : arsavennoù, ruzennoù.

Enebadur : enebiñ a reer ar strafuilhennoù ouzh an dassonennoù.

tarzh

Arveroù : kensonenn darzh, strafuilhenn darzh, bloskenn darzh, ruzenn darzh.

Testenioù : Ar Glev (1988:pg. glotte), Étienne (1999:pg. glotte), Favereau (1992:pg. glotte), Menard (2012:pg. glotte).

Anvadoù all :

faout (Ar Glev, 1988:pg. glotte),
faout-avel (ar gorzailhenn) (Vallée, 1931:pg. glotte),
glotenn (Evenou, 1987).

Ster all er yezh pemdez : e c'hall talvezout «tarzh» kement a «faout» ha «gwask», evel en troiennoù heñvelster «tarzh an nor» ha «gwask an nor» (Lagadeg ha Menard, 1995:pg. gwask³, tarzh ; Menard ha Kadored : 2001:pg. gwask², tarzh).

Evezhiadenn : Menard (2012) a laka kemm etre kensonenn darzh, anvet ivez glotalenn ha tarzhegenn en e c'heriadur (pg. glottal), ha tarzhenn (pg. plosive), evit ar vloskenn.

Doareoù da zistilhañ an « r »

Meur a zoare a zo da zistilhañ ar gensonenn r e brezhoneg. Gallout a reer he lakaat da ruilhañ (Drezen, 1941:71-72) ; lavaret a reer ivez e vez rollet (Kervella, 1947:rp. 23). Klevet e vez stank ruilhennoù logigoù evel-se, met distilhet e vez ruilhennoù hugenn a-wezhioù ivez. War-gil ez a an doareoù-se da zistilhañ ar gensonenn r, rak muioc'h mui, gant ar re yaouank peurgetket, e vez riklet (Kervella, 1947:rp. 23), ha ruzennoù hugenn eo a glever neuze. En ul lodenn eus Treger ez eus un doare all da zistilhañ ar gensonenn c'hoazh : damstrizhennoù kilbleg eo a vez klevet eno.

Geriawouriezh

Evit envel al linkennoù e ro Frañsez Favereau an adanv lenkr hag a zeufe eus Frañsez Vallée (Favereau, 1992:pg. lenkr). Hogen, an adanv linkus eo a gaver e geriadur Vallée (1931: pg. liquide).

Lakaet ez eus bet diaes geriadurourien zo gant ar ruzennoù hag an damstrizhennoù. Diresis eo ar ger kensonenn-c'hwezh gant Frañsez Favereau, da skwer, rak ne ro nemet an termen-se evit daou ster disheñvel-se : ruzenn ha damstrizhenn (Favereau, 1992:pg. fricatif, spirant).

Ha drougvesket eo ar ruzennoù hag an damstrizhennoù e geriadur Menard ha Kadored (2001:pg. c'hwezh, c'hwezhenn). Termenadur c'hwezhenn a zlefe degouezhout gant hini kensonenn c'hwezh. Hogen, ar skwer c’hwezhennoù gweuz a reer eus ‘f’ ha ‘v’, roet er pennger c'hwezhenn, a ya enep termenadur an droienn kensonenn c'hwezh meneget er pennger damstrizhenn uheloc'h, rak ne zasson ket an aer pa vez distilhet ar sonioù [f] ha [v].

Dre fazi ivez ez eo skrivet kensonenn tarzh en hevelep geriadur (Menard ha Kadored, 2001:pg. tarzhenn²) ; ar stumm reizh kensonenn darzh a gaver er pennger tarzh koulskoude. Ha disoñjet eo bet kemmadur ar g ivez e kensonenn genoù, hag a gaver e-kichen vogalenn c'henoù (Lagadeg ha Menard, 1995:pg. kensonenn, vogalenn ; Menard ha kadored, 2001:pg. kensonenn, vogalenn).

Levrlennadur

Un nebeud aozerien o deus un anv a zo disheñvel e stumm etrebroadel diouzh e stumm brezhonek : Frañsez Favereau, Francis Favereau ; Reun ar Glev, René Le Gléau ; Frañsez Vallée, François Vallée.

Oberennoù ha pennadoù

Drezen, Youenn : 1941. Itron Varia Garmez. Skrid ha Skeudenn.
Étienne, Guy : 1999. Geriadur ar gorfadurezh hervez an destladur etrevroadel P. N. A. e teir yezh : galleg, latin, brezhoneg gant alc'houezioù divyezhek latin-brezhonek, brezhonek-latin – Dictionnaire de l’anatomie conforme à la nomenclature internationale P. N. A. en trois langues : français, latin, breton, eil embannadur. Mayenne : Preder.
Even, Arzel : 1987. Istor ar yezhoù keltiek - I -. Lesneven : Hor Yezh.
Evenou, Yvon Erwan : 1987. Description phonologique du breton de Lanvénégen (canton du Faouët, Cornouaille) – Studi fonologel brezhoneg Lanijen (kanton ar Faoued, Kernev). Tezenn renet gant Per Denez ha soutenet e Roazhon. Diembann. « Geriadurig brezhonek-gallek », p. 9-17.
Favereau, Francis : 1992. Geriadur ar brezhoneg a-vremañ brezhoneg-galleg galleg / brezhoneg – Dictionnaire du breton contemporain bilingue. Montroulez : Skol Vreizh.
Kedez, Koulizh : 2012. Yezh va Zud. Sant-Kouled : An Diaoul Dieub.
Kervella, Frañsez : 1947. Yezhadur bras ar brezhoneg. Skridoù Breizh. Adembannet e 1995. Kintin : Al Liamm.
Lagadeg, Jean-Yves ; Menard, Martial (renerien) : 1995. Geriadur brezhoneg. Sant-Tonan : An Here.
Le Gléau, René : 1983-1994. Dictionnaire classique français breton. Kintin : Al Liamm.
- 1987 : Levrenn IV, Embel - Fileri.
- 1988 : Levrenn V, Filet - Impuni.
Menard, Martial : 2012. Dictionnaire français-breton. Vincenza (Italia) : Palantines.
Menard, Martial ; Kadored, Iwan (renerien) : 2001. Geriadur brezhoneg. Sant-Tonan : An Here.
Pennaod, Goulven : 1966. « Ar c’hwezhennoù-dent hag ar c’hwibanennoù ». Lavar 01, Preder, kaier 79-81, Genver-Meurzh 1966. P. 81-102.
Pennaod, Goulven : 1967. « Ar c’hwezennoù gweuz-dent ». Lavar 02, Preder, kaier 92-94, C'hwevrer-Ebrel 1967. P. 72-96.
Pennaod, Goulven : 1972. « Elmar TERNES, Grammaire structurale du breton de l’Île de Groix (dialecte occidental), Heidelberg 1970 (Carl Winter-Universitätverlag). » Lavar 05, Preder, kaier 159-160, Gwengolo-Here 1972. P. 3-30.
The International Phonetic Association : 2015. The International Phonetic Alphabet (revised to 2015). Er Genrouedad : http://www.internationalphoneticassociation.org/sites/default/files/IPA_Kiel_2015.pdf
Vallée, François : 1931. Grand dictionnaire français-breton suivi du « Supplément ». Adembannet e 1980. Sant-Brieg : Kevredigezh vreizhat a sevenadurezh.